تعیین عوامل موثربربدگمانی کارکنان نسبتبه برنامه های تغییرسازمانی دردادگستری شهرستان ساری

یکی از چالشهای مهم در راستای برنامه های تغییر و بهبود سازمانی ،مقاومت کارکنان در برابر اعمال تغییرات بدلیل بدگمانی نسبت به تغییر است. لذا، سازمانها ایجاب می کند که با شناسایی عوامل محرک بدگمانی، در صدد کنترل و رفع این عوامل برآیند. تحقیق حاضر در دادگستری شهرستان ساری و در نمونه 132 نفری از کارکنان این دستگاه قضایی انجام شد. براساس مطالعات نظری و نیز شواهد تجربی، مهمترین عواملی که برای تحریک بدگمانی سازمانی شناسایی شدند عبارتند از عدالت سازمانی، مشارکت در تصمیم گیری، نقض قرارداد روانشناختی، و شخصیت منفی .برای گردآوری داده های مورد نیاز، از پنج پرسشنامه استاندارد استفاده شد که مجموعاً 48 گزینه شامل می شوند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از تکنیک مدلسازی معادلات ساختاری صورت گرفت. نتایج مدل ساختاری نشان داد که چهار متغیر مذکور، همگی تأثیر معناداری را بر بدگمانی به تغییر سازمانی دارند که در این میان، آنطور که انتظار می رفت، مشارکت در تصمیم گیری و اجزای سه گانه عدالت سازمانی (یعنی توزیعی، رویه ای، و مراوده ای) تأثیر معکوس، و نقض قرارداد روانشناختی و شخصیت منفی تأثیر مثبتی را بر پدیده بدگمانی به تغییر سازمانی داشتند. همچنین، یافته های تحقیق نشان داد که بیشترین تأثیر معنادار منفی به متغیر عدالت رویه ای، و بیشترین تأثیر معنادار مثبت به متغیر نقض قرارداد روانشناختی اختصاص دارد. مضامین این تحقیق برای مسئولان اجرایی، بویژه دستگاه قضایی، این است: زمانی که مسئولان و دست اندرکاران پیشنهاداتی را برای بهبود و تغییر سازمانی ارائه می دهند، مهمترین دغدغه ای که افراد دارند، رعایت عدالت در اجرای برنامه های تغییر است. ، اگر سازمانها به تعهدات قبلی خود در برابر کارکنان جامه عمل نپوشانده باشد، کارکنان به نویدهای بهبود و تغییر بی اعتنایی کرده و آنها را نیز همچون وعده های گذشته پوشالی و دروغین می خوانند.1- ماهیت تحقیق زمینه فلسفی این تحقیق، مکتب مدرنیسم یا اثبات گرایی (با هستی شناسی عینیت گرا، شناخت شناسی عاری از ارزشهای محقق، و روش شناسی کمی و محاسباتی) است. همچنین، این تحقیق دارای جهت گیری کاربردی، استراتژی همبستگی، و از نوع اجرایی پیمایشی- تحلیلی است که سعی دارد با استفاده از یک نمونه منطقی، نتایج و یافته ها را به کلیت جامعه آماری تعمیم دهد. 1-5-2- متغیرهای تحقیق در این تحقیق، دو نوع متغیر وجود دارد: مستقل و وابسته. نقض قراداد روانشاختی، عدالت سازمانی، بدگمانی شخصیتی، و مشارکت در تصمیم گیری از متغیرهای مستقل هستند که بر متغیر وابسته یعنی بدگمانی به تغییر سازمانی اثر می گذارند. 1-5-3- جامعه آماری جامعه آماری این تحقیق، کارکنان اداری و پشتیبانی (ستادی) دادگستری شهرستان ساری است که در سال 1388 در این سازمان مشغول به فعالیت هستند. دادگستری شهرستان ساری به عنوان یک نهاد نظارتی- قضایی، از سه بخش دادسرا، دادگاه، و تجدید نظر تشکیل شده و حدوداً 400 نفر در آن حضور دارند. 1-5-4- تعداد نمونه و روش نمونه گیری برای دستیابی به توزیع جامعه و انحراف معیار آن، یک نمونه مقدماتی به اندازه 29 انتخاب گردید و بر اساس نتایج آزمونهای شاپیرو- ویکز و کولموگروف- اسمیرنوف، مشاهده شد که نمرات این تعداد از افراد در مورد متغیر بدگمانی به تغییر سازمانی، دارای توزیع نرمال است. همچنین، با استفاده از فرمول کوکران، تعداد نمونه برابر با 160 بدست آمد؛ هرچند که 20 مورد از آزمودنی ها پرسشنامه را مسترد نکرده، و حدود داده های مربوط به 8 مورد نیز قابل استفاده و تجزیه و تحلیل نبود. در کل، داده های مربوط به 132 نفر از کارکنان در چرخه تجزیه و تحلیل قرار گرفت. 1-5-5- ابزار تحقیق برای گردآوری داده های مربوط به متغیرهای تحقیق، از پنج پرسشنامه استاندارد استفاده شد: • پرسشنامه بدگمانی به تغییر سازمانی (ریچرز و همکاران، 1997) • پرسشنامه نقض قرارداد روانشناختی (رابینسون و موریسون، 2000) • پرسشنامه عدالت سازمانی (مورمن و نیهوف، 1993) • پرسشنامه بدگمانی شخصیتی (استنلی و همکاران، 2005) و • پرسشنامه مشارکت در تصمیم گیری (کیان، 2006). لازم به ذکر است که تمامی این پرسشنامه ها دارای مقیاس لیکرت با طیف 7 تایی (1= کاملاً مخالف و 7= کاملاً موافق) بودند. 1-5-6- قلمرو تحقیق قلمرو موضوعی این تحقیق، مباحثی چون رفتار سازمانی، روانشناسی کار، جامعه شناسی سازمانی، مدیریت منابع انسانی، و مدیریت تغییر و بهبود سازمانی است. تحقیق حاضر از منظر مکانی، در شهرستان ساری، در بستر قضایی-نظارتی، و در بخشهای سه گانه دادگستری این شهر به انجام رسیده است. نهایتاً، از منظر زمانی، این تحقیق در فاصله زمانی بهمن ماه 1388 تا اردیبهشت ماه 1389 صورت پذیرفت. 1-5-7- تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی نظیر برای نشان دادن وضعیت کیفی هر یک از متغیرهای اصلی و نیز عوامل جمعیت شناختی استفاده شد. میانگین، انحراف معیار، فراوانی، فراوانی نسبی، و فراوانی تجمعی از عناصر مورد نظر در آمار توصیفی بودند. همچنین، از آمار استنباطی برای آزمون فرضیه های اصلی و نیز برخی تحلیلهای فرعی استفاده شد. برای مثال، از آزمون میانگین تی استیودنت برای تعیین وضعیت جاری هر یک از متغیرهای اصلی، از آزمون همبستگی برای تعیین شدت و نوع رابطه متغیرها با یکدیگر، و از تکنیک مدلساری معادلات ساختاری برای معتبر ساختن مدل و نیز پیش بینی بدگمانی به تغییر سازمانی از روی محرکهای بدگمانی استفاده شد. 1-5-8- ملاحظات اخلاقی برای اینکه اصول اخلاقی تحقیق رعایت شود، اولاً آنهایی که بنا به دلایلی، مایل به شرکت در تحقیق نبودند، کنار گذارده شدند؛ ثانیاً، به افراد گفته شد که این تحقیق بدون شک، هیچ خطر و ضرری برای شغل و خود آنها نداشته و محقق در تمامی مراحل بر این نکته تأکید خواهد داشت؛ ثانیاً نام و نام خانوادگی خود را بر روی پرسشنامه قید نکرده و آزادانه و بدون هیچ دغدغه ای به گزینه ها پاسخ دهند؛ و نهایتاً، تعهد گردید چنانچه افراد، آدرس پست الکترونیکی خود را بر روی پرسشنامه مزبور قید کنند، نتایج تحقیق محرمانه برای آنها ارسال شود.